برآورد آهنگ GPS حرکات زمین‌ساخت نوار شمالی تهران بزرگ با نگرشی ویژه به گسل شمال تهران

نویسندگان

  • حمید رضا نانکلی سازمان نقشه‌برداری کشور، تهران، ایران
  • مرتضی صدیقی سازمان نقشه‌برداری کشور، تهران، ایران
  • یحیی جمور آموزشکده نقشه برداری سازمان نقشه برداری کشور، تهران، ایران
چکیده مقاله:

هر چند در دهه‌های گذشته استفاده از مشاهدات سنتی نقشه‌برداری مانند طول‌ها و زوایا در اندازه‌گیری‌های جابه‌جایی‌های سطحی زمین و مطالعات زمین‌ساخت به صورت محدود و محلی رایج بوده است، بنابراین با ورود سامانه‌های ماهواره‌ای تعیین موقعیت در دهه اخیر و دقت بالای آن انقلابی جدید در به‌کارگیری مشاهدات ژئودزی(Geodetic Observations)، بویژه مشاهدات GPS (Global Positioning System) در مطالعات حرکات پوسته‌ای زمین و لرزه‌زمین‌ساخت به‌وجود آمده است. در واقع با بررسی تغییرات زمانی مقادیر دگرشکلی سطحی زمین حاصل از مشاهدات ژئودزی می‌توان به رفتارسنجی پوسته زمین پرداخت و در مورد ویژگی‌های لرزه‌زمین‌ساخت منطقة مورد مطالعه، اظهار‌نظر کرد. با انجام اندازه‌گیری‌های ژئودزی به صورت تکراری و تحلیل نتایج به دست آمده، می‌توان به الگوی دگرشکلی روز مناطق مورد مطالعه دست یافت. از آنجا که همواره شناخت دقیق‌تر لرزه‌خیزی و لرزه‌زمین‌ساخت منطقه تهران به دلایل مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است، در این مقاله از مشاهدات GPS چندسال اخیر که در این منطقه انجام شده‌اند، استفاده شده است. در این تحقیق از 35 ایستگاه GPS برای پوشش تهران و نوار شمالی آن که در بر‌گیرندة گسل شمال تهران است، استفاده شده است. برخی از این ایستگاه‌ها تنها در دو نوبت (Epoch) سالانه اندازه‌گیری شده‌اند و برخی دیگر بیش از 4 نوبت در سال های مختلف مورد اندازه‌گیری قرار گرفته‌اند. اندازه‌گیری‌های یادشده پس از پالایش و پیش پردازش‌های لازم، مورد پردازش روزانه قرار گرفتند و سپس جواب‌های روزانه با یکدیگر ترکیب و میدان آهنگ جابه‌جایی یا همان میدان سرعت سالانه محاسبه شد. تحلیل میدان تغییر‌شکل ژئودتیک به دست آمده در این تحقیق، حاکی از آهنگ جابه‌جایی زمین‌ساخت بسیار ضعیف در حدود 5/0 الی 2 میلی‌متر در سال برای مؤلفه راستالغز چپ‌گرد از باختر به خاور و کوتاه‌شدگی در نوار شمالی تهران است که می‌تواند به گسل شمال تهران و گسل مشا برگردد. البته آهنگ جابه‌جایی یادشده با حرکت بر روی نوار شمالی تهران اندکی متغیر است و به نظر می‌رسد بخش خاوری نوار شمالی تهران از بخش باختری آن اندکی فعال‌تر باشد که با نتایج مطالعات زمین‌شناسی هم همخوانی دارد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

طراحی بهینه شبکه GPS برای مطالعه حرکات گسل مطالعه موردی: گسل بم

در این مقاله برای طراحی شبکه مانیتورینگ GPS برای گسل بم روشی بر مبنای بهینگی دقت برآورد پارامترهای مکانیکی و زمین‌شناسی گسل و هزینه ارائه شده است. الگوی الاستیک مورد استفاده تابعی از پارامترهای مکانیکی گسل واقع در یک محیط الاستیک و همگن است. این پارامترها عبارتند از عمق قفل شدگی و سرعت لغزش. تابع هدف برای بهینه سازی ترکیبی از دقت نهایی پارامترهای فوق و هزینه، باتوجه به قیود زمین شناسی است. باتو...

متن کامل

برآورد رفتار بین‌لرزه‌ای گسل‌های فعال بر مبنای مشاهدات ژئودتیکی، بررسی موردی: گسل شمال تهران

بررسی گسل‌های فعال به‌منظور شناخت زلزله‌‌ها و بهبود امکان پیش‌بینی آنها موضوع مورد توجه محققان علوم زمین است. امکان اندازه‌گیری‌‌ موقعیت نقاط روی سطح زمین و امکان برآورد تغییرشکل سطحی زمین از مشاهدات ژئودتیکی با دقت زیاد، مرجع مناسبی برای بررسی پدیده‌‌های گوناگون ژئودینامیکی فراهم کرده است. استفاده از اندازه‌گیری‌‌های ژئودتیکی در بازه‌‌های زمانی بین‌لرزه‌ای و پس‌لرزه‌‌ای وسیله‌ای مهم برای برآور...

متن کامل

تحلیل ساختاری گسل مشا در گستره شمال خاور تهران

      به طور عمده می‌توان مهم‌ترین عامل تکامل ساختاری البرز را وجود گسلهای رانده و معکوسی دانست که اغلب با روند کم و بیش خاوری- باختری در طول این رشته‌کوه قرار گرفته‌اند، یکی از این گسلهای اصلی، گسل مشا است. در این پژوهش گستره بین طول جغرافیایی   تا  بررسی می شود، که در برگیرنده بخش مرکزی- باختری گسل مشا است. با اندازه‌گیری 120 صفحه گسلی و خش لغزهای مربوطه در شمال خاور شهر تهران به کمک روش وارو...

متن کامل

بررسی اثر فاصله ایستگاه‌های GPS از خط گسل در دقت برآورد پارامترهای مکانیکی یک گسل

در این مقاله، یک شبکه GPS برای مطالعه پارامترهای مکانیکی گسل طراحی می‌شود. الگوی کشسان مورد استفاده، تابعی از پارامترهای مکانیکی گسل واقع در یک محیط کشسان و همگن است. پارامترهای مورد نظر عمق قفل شدگی و سرعت لغزش گسل است.  با ذکر چند نمونه عددی، اثر فاصله ایستگاه‌های شبکه از خط گسل بر دقت برآورد پارامترهای فوق بررسی شده‌است. نتایج نمونه عددی نشان می‌دهد که فقط با تغییر محل ایستگاه‌ها در یک شبکه ...

متن کامل

برآورد رفتار بین لرزه ای گسل های فعال بر مبنای مشاهدات ژئودتیکی، بررسی موردی: گسل شمال تهران

بررسی گسل های فعال به منظور شناخت زلزله ها و بهبود امکان پیش بینی آنها موضوع مورد توجه محققان علوم زمین است. امکان اندازه گیری موقعیت نقاط روی سطح زمین و امکان برآورد تغییرشکل سطحی زمین از مشاهدات ژئودتیکی با دقت زیاد، مرجع مناسبی برای بررسی پدیده های گوناگون ژئودینامیکی فراهم کرده است. استفاده از اندازه گیری های ژئودتیکی در بازه های زمانی بین لرزه ای و پس لرزه ای وسیله ای مهم برای برآورد میزان...

متن کامل

بررسی اختلاف در رفتار قطعات گسل شمال تبریز با نگرشی بر تغییرات شاخص‌های زمین‌ریختی در طول این گسل

بررسی­های ریخت­زمین­ساختی گسل شمال تبریز حاکی از نرخ بالای فعالیّت­های تکتونیکی در طول این گسل می­باشد. شاخص­های زمین­ریختی محاسبه شده برای گسل شمال تبریز نیز تأییدکننده فعال بودن این گسل می­باشد. گسل شمال تبریز یا طول تقریبی 97 کیلومتر، از دو قطعه اصلی (قطعه شمالی و قطعه جنوبی) تشکیل شده است. تغییرات مقادیر شاخص­های ریخت­زمین­ساختی در طول گسل شمال تبریز نشان­دهنده اختلاف در رفتار این گسل در طول...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 21  شماره 83

صفحات  211- 218

تاریخ انتشار 2012-12-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023